حمایت مالی امریکا، کمک یا مانع توسعه دمکراسی در ایران؟ حميد فرخنده

در زمانی که کنترل شدیدی بر فعالیت های سازمان های غیردولتی اعمال می شود، اعلام کمک به کوشندگان راه دمکراسی، تشکل های جامعه مدنی و فعالین کارگری در داخل ایران از سوی کوندولیزا رایس که طبیعتا می بایست مشاوران با تجربه ای در اطراف خود داشته باشد، شگفت انگیز است

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

hamid_farkhondeh@hotmail.com

کوندولیزا رایس وزیر امور خارجه امریکا در سخنرانی اخیر خود در برابر کمیته روابط خارجی سنای امریکا ضمن تشکر از کنگره امریکا بخاطر اختصاص دادن ده میلیون دلار برای کمک به آزادی و حمایت از حقوق بشر در ایران، اعلام داشت که دولت امریکا قصد دارد در سال 2006 برای کمک به دمکراسی در ایران تقاضای 75 میلیون دلار کمک اضافی کند. بنا به گفته یک مقام ارشد وزارت خارجه امریکا در صورت تصویب کنگره از این 75 میلیون دلار، قرار است 50 ميليون دلار صرف ايستگاههای راديو– تلويزيونی فارسی زبان دولت آمريکا شود، 5 ميليون دلار به بورس های تحصيلی اختصاص يابد، 5 ميليون دلار به بودجه عمومی وزارت خارجه امریکا برای فعاليت در ارتباط با ايران افزون گردد و سرانجام 15 ميليون دلار باقیمانده برای "حمايت از توسعه سازماندهی و تشکل مدنی در ايران" صرف شود.

سخنان کوندولیزا رایس در سنای امریکا و مصاحبه های اخیر وی، گویای آن است که ظاهرا دولت امریکا هر چند گزینه حمله نظامی را کاملا منتفی نمی داند، به این دریافت رسیده است که گزینه حمله نظامی به ایران، تقویت محافظه کاران و تندروان مذهبی، زیر ضرب رفتن طرفداران دمکراسی و اصلاحات در داخل کشور و رشد بنیادگرایی اسلامی در منطقه بحران زده خاورمیانه را در پی خواهد داشت. از سوی دیگر محاصره احتمالی اقتصادی ایران نیز، چنانکه محاصره اقتصادی ده ساله عراق در دهه 90 نشان داد، به وارد آمدن فشار هرچه بیشتر بر مردمی که هم اکنون نیز با مشکلات زیاد اقتصادی در زندگی روزمره خود دست به گریبانند، خواهد انجامید و به رابطه مردم ایران و امریکا لطمه خواهد زد. در حالیکه دولت ایران بخاطر در دست داشتن ذخایر بزرگ ارزی، روابط نزدیک با روسیه و چین مرزهایی مرزهایی گسترده تر از مرزهای عراق صدام حسین، از پس محاصره کلاسیک اقتصادی برخواهد آمد. از همین روست که تاکید وزیر امور خارجه امریکا، در صورت ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، روی نوعی از محاصره یا اقدامات تنبیهی است که قبل از آنکه مردم ایران را در تنگنای اقتصادی قرار دهد، به سران نظام و دولت ایران فشار وارد آورد.

دولت امریکا طبیعتا حق دارد برای توسعه برنامه های رادیویی- تلویزیونی خود به زبان فارسی اقدامات لازم را انجام دهد. کمک به اطلاع رسانی و گردش آزاد اخبار، انعکاس فعالیت های اپوزیسیون ایران و انعکاس نظرات صاحب نظران ایرانی درباره امور کشور، بخصوص در دوره ای که سانسور در ایران حکمفرماست و حتی تلویزیون "یار دیرین امام و انقلاب" مهدی کروبی نیز تحمل نمی شود، از اهمیت بسزایی برخوردار است و می تواند آنچنانکه خانم رایس می گوید در جهت توسعه دمکراسی در ایران مفید واقع شود.

اما اعلام کمک به سازمانهای غیر دولتی و فعالین داخل کشور از سوی وزیر امور خارجه امریکا، تنها مشکلات پیش روی فعالین جامعه مدنی در داخل کشور را افزایش خواهد داد. در شرایطی که هر از چندی از بلند گوهای نماز جمعه تهران و یا در روزنامه های دولتی، اصلاح طلبان، سازمان های غیر دولتی، روزنامه نگاران و فعالین سیاسی داخل کشور به دریافت چمدان های پر از دلار متهم می شوند، در حالیکه در "دولت مستضعفان" محمود احمدی نژاد، رئیس سندیکای رانندگان شرکت واحد همچنان در بند است و فشار بر او ادامه دارد تا وی را مجبور به اعتراف دروغین وابستگی به بیگانگان کنند، در زمانی که کنترل شدیدی بر فعالیت های سازمان های غیردولتی اعمال می شود، اعلام کمک به کوشندگان راه دمکراسی، تشکل های جامعه مدنی و فعالین کارگری در داخل ایران از سوی کوندولیزا رایس که طبیعتا می بایست مشاوران با تجربه ای در اطراف خود داشته باشد، شگفت انگیز است. چراکه چنین بیاناتی به جز تهیه خوراک تبلیغاتی برای آنها که 27 سال است به بهانه شعار مرگ بر امریکا قلم ها را شکسته و صدای مخالفان را خفه کرده اند و ایجاد مشکلات بیشتر برای فعالین داخل کشور و بالا بردن هزینه فعالیت سیاسی و مدنی در جامعه ایران نتیجه ای در پی نخواهد داشت. و این در زمانی است که با به قدرت رسیدن دولت احمدی نژاد هزینه فعالیت سیاسی و مدنی در کشور به اندازه کافی بالا رفته است.

در میان اپوزیسیون خارج از کشور نیز هر نیرویی که به خیال توسعه دمکراسی به دنبال دریافت بخشی از کمک مالی اعلام شده امریکا باشد، جز در "توسعه بدنامی" برای خویش موفق نخواهد بود. نمی شود از دولتی خارجی بنام کمک به امر دمکراسی در کشور خود کمک گرفت و مدعی حفظ استقلال کامل خود نیز بود. دریافت کمک مالی از کشورهای خارجی خواه ناخواه تعهداتی را برای دریافت کننده کمک ایجاد می کند که مغایر اصل استقلال سازمان های سیاسی ملی است. گذشته از خدشه دار شدن اصل استقلال سیاسی، بخصوص با حساسیتی که در میان ذهنیت تاریخی ایرانیان در مورد تکیه به نیروهای خارجی وجود دارد، آن نیروهای سیاسی که بجای تکیه بر مردم ایران کمک مالی از دولت های خارجی دریافت کنند، راه خودکشی سیاسی را خواهند پیمود. البته پر واضح است که مردم ایران در راه پر فراز و نشیب خود برای دستیابی به دمکراسی ازهمبستگی ملت های آزاده و پشتیبانی معنوی دولت های جهان استقبال می کنند و به چنین حمایتی نیز نیاز دارند.

اختصاص 5 میلیون دلار برای بورس های تحصیلی به دانشجویان ایرانی هر چند اقدامی مثبت است اما معلوم نیست که واقعا چه تعداد از دانشجویان داخل کشور واقعا امکان بهره بردن از چنین بورس هایی را داشته باشند.

دولت امریکا بجای در بوق و کرنا دمیدن در مورد "حمايت از توسعه سازماندهی و تشکل مدنی در ايران" کمک مالی که نه تنها باری از دوش فعالین داخل کشور برنمی دارد بلکه خاری نیز در پیش پای آنان می نهد، می تواند به بسیاری از اقدامات مثبت جهت بهبود رابطه خود با مردم ایران دست یازد. هم اکنون با وجود اینکه خبرنگاران امریکایی می توانند در ایران به تهیه خبر و گزارش مشغول باشند، خبرنگاران ایرانی حق اجازه فعالیت در خاک امریکا را ندارند، ایرانیان در سرتاسر دنیا با مشکلات بسیار برای اخذ ویزای ورود به امریکا روبرو هستند، امکان ارسال کمک مالی ایرانیان یا سازمان های غیردولتی که خواهان کمک به سازمان های خیریه یا سازمان های مشابه خود در ایران هستند بخاطر تحریم های امریکا علیه ایران، وجود ندارد.

به امید آنکه در آینده دولتمداران امریکایی به حمایت معنوی از نیروهای آزادی خواه و طرفدار دمکراسی در ایران بسنده کنند و بجای اختصاص دادن چنین بودجه هایی، که چندان زیاد نیستند اما قدرت بدنام کردن زیادی دارند، و با اظهارات خود حداقل بر مشکلات فعالین داخل کشور نیفزایند.