حماس، دموكراسي و باورهاي جهاني، مرتضي ميري

چندي پيش و به هنگامه پيروزي حماس در انتخابات پارلمان فلسطين ، غربيان از به رسميت نشناختن حماس سخن راندن و نتايج انتخابات برگزار شده را غير قانوني و مردود قلمداد كردند . حماسي كه از روزهايي پيش از آن ، اسلحه را به كناري نهاده و نشان داد كه مي تواند وارد بازي سياسي حكومت و دولت داري بشود و قواعد بازي هاي سياسي را به خوبي اجرا كند . اسماعيل هنيه ، خالد مشعل ، محمود الازهار و ديگر سران حماس روز به روز و لحظه به لحظه بيشتر راه و منش ديپلماتيك را پيشه كردند و نشان دادند كه گروه حماس هم مي تواند بدور از گرايشات و عمليات نظامي در صحنه ها حضور يابد . اين تغيير رويكرد از سوي حماس از جهات مختلفي شايان توجه است :
1) در پيش گرفتن منش دموكراتيك و اصلاح طلبانه از سوي جنبشي كه روزگاري نه چندان دور گروهي تروريستي و راديكال به حساب مي آمد ، نشان از هوشمندي سران اين جنبش دارد كه به خوبي دريافتند كه در جهان امروز نمي توان بدون گفتگو و اجراي قواعد مهم سياسي و حكومت داري ، از حقوق مشروع خويش دفاع نمود و يگانه راه رسيدن به اهداف ، آرمانها و حقوق پذيرفته شده و مشروع ، گفتمان و استقرار دموكراسي است . و به زور نمي توان امري را به كسي تحميل و يا حقي را از كسي باز پس گرفت . چونانكه خالد مشعل ، رييس دفتر سياسي حماس ، نويد جامعه اي آزاد و دموكراتيك در فلسطين را مي دهد و از آزادي پذيرش يا عدم پذيرش احكام شريعت اسلام و حتي آزادي حجاب در فلسطين آينده سخن مي گويد و اسماعيل هنيه از شروط حماس براي به رسميت شناختن اسرائيل صحبت مي كند .
2) استقرار دموكراسي در فلسطين ، كه سالين دراز پرتنش ترين كشور در منطقه به شمار مي رفت و مي رود و بوسيله جنبش مقاومت اين كشور ، حماس ، كه شايد بتوان آنرا نماد مقاومت مسلمين ناميد ، مي تواند در راه استقرار دموكراسي در منطقه غير دموكرات خاورميانه مؤثر افتد . چرا كه استقرار دموكراسي و صلح در سرزمين پر آشوب و نا آرام فلسطين ، اجتناب ناپذير بودن دموكراسي را بيش از پيش نمايان مي سازد و مي تواند الگو و نمونه اي باشد براي روشن شدن اين واقعيت كه سرانجام تمام گروه ها ، احزاب و ملتها تن دادن به قوانين سياسي بين المللي در چارچوب پاسداشت منافع ملي است كه جز از طريق دموكراسي ميسر نيست .

3) به حكم دموكراسي ، آمريكا و اروپا نيز مي بايستي به رأي مردم فلسطين احترام گذاشته و حماس را به رسميت بشناسند . نمي توان حقيقت را دور زد ، و حقيقت اين است كه حماس به خوبي روش دموكراسي خواهانه ، منطقي و اصلاح طلبانه را فرا گرفته و مردم فلسطين نيز در انتخابات ، كه گام نخست دموكراسي است ، حماس را برگزيده اند . اگر آمريكا به دنبال استقرار دموكراسي و خامي آن است ( چنين ادعايي را دارد ) نمي تواند و نبايد بدون دليل قانع كننده اي پيروزي حماس را مردود بشمارد . البته رفتار جديد سران حماس ، تفكر رهبران و مقامات ديگر كشور ها را به سمت و سويي سوق مي دهد كه تغيير رويكرد و اصلاحات اساسي آن را باور كنند و بپذيرند كه حماس نيز خواستار پيشبرد صلح و دموكراسي است . تا آنجا كه مير شيتريت ، يكي از وزراي كابينه دولت فعلي اسرائيل و افراهيم هيلوي ، رييس سابق موساد پيروزي حماس را مي پذيرند و رهبران آن را هوشيار مي خوانند .
منطقه غير دموكرات خاور ميانه نيازي مبرم به استقرار و گسترش صلح و دموكراسي دارد تا موقعيت مستقل ، مهم و فوق استراتژيك خود را تثبيت كند . حركت به سمت دموكراسي و تلاش براي رسيدن به آن نخستين گام در راه رسيدن به استقلال ، ازادي و استيفاي حقوق مشروع هر گروه و دسته و ملتي است و از آن گريزي نيست .

مرتضي ميري
Morteza.miri@gmail.com