طرح قانون چند همسری در پارلمان قزاقستان، دویچه وله

نمایندگان پارلمان قزاقستان قرار است قانونی تحت عنوان "ازدواج و خانواده" را بررسی کنند، که بر طبق آن قانونی شدن چند همسری برای مردان این کشور امکانپذیر می شود. زنان قزاقستان و بویژه نمایندگان زن مجلس با طرح این قانون به شدت مخالفت کرده اند.

پیش از این نیز چنین قوانینی در پارلمان های کشورهای دیگر آسیای مرکزی بررسی شد که اکثریت نمایندگان مجلس آن را رد کردند. اکنون چند همسری در این کشورها غیرقانونی است و جرم جنائی به حساب می آید.

چند همسری در قزاقستان جرم نیست

دامنه بحث تعدد زوج اکنون به مجلس قزاقستان کشیده شده است. نمایندگان قانونی را بررسی می کنند که طبق آن مردان می توانند با "رضایت" همسر اول و ارائه مدرکی در مورد تأمین مالی خانواده، حتی ۳ یا ۴ همسر داشته باشند.

نمایندگان زن پارلمان قزاقستان با طرح قانون "ازدواج و خانواده" به شدت مخالفت می کنند. باغیت صدیقوا یک نماینده زن در پارلمان قزاقستان تهدید کرده است که با طرح قانون "ازدواج و خانواده" در مجلس، قانون چند همسری برای زنان را نیز از پارلمان کشور درخواست خواهد کرد.

مخالفین این طرح در مجلس همچنین گفته اند که بجای تصویب چنین قوانینی بایستی کودکانی را که در خارج از ازدواج رسمی بدنیا آمده اند بر اساس قانون با فرزندان قانونی افراد برابر حقوق گردند.

طبق قوانین کشورهای آسیای مرکزی چند همسری ممنوع و جرم جنایی محسوب می گردد. ولی قزاقستان تنها کشوری است که این قوانین را در سال ۱۹۹۸ ملغی کرد.

اکنون چند همسری در قزاقستان جرم به حساب نمی آید. گروههای مستقل زنان هشدار می دهند که در قزاقستان تعداد زنانیکه به عنوان همسر دوم و یا سوم هستند افزایش می یابد. این گروهها همچنین گفته اند که این زنان و فرزندان آنها از هیچگونه حقوقی برخوردار نیستند.

چرا مردان قزاقستان طرفدار چند همسری هستند؟

مراد قولیم بگ، معاون سردبیر مجله زنان قزاقستان می گوید، در قسمت جنوبی کشور که اکثیریت ساکنان آن مسلمان هستند، حدود ۳۰ درصد از مردان بیشتر از یک همسر دارند.

در نظر سنجی که روزنامه "اکسپرس قزاقستان" در سال ۲۰۰۴ انجام داده، اعلام می شود که حدود ۴۰ درصد از مردان قزاق طرفدار تعدد زوج بوده اند. بیش از ۷۳ درصد از زنان ولی با آن مخالفت کردند.

آلتین ماگاوینا یک روزنامه نگار ترکمنستانی و آگاه به مسائل زنان آسیای مرکزی که خود با یک مرد قزاق ازداوج کرده، می گوید افزایش تعداد کودکانی که در خارج از ازدواج رسمی بدنیا آمده اند و همچنین پایمال شدن حقوق آنها و مادرانشان سبب شده است که در رسانه های گروهی کشور بحث های فراوانی انجام بگیرد. وی در مصاحبه با دویچه وله گفت که در قزاقستان حقوق فرزندانی که از زن دوم و یا سوم هستند پایمال می شود. آلتین ماگاوینا به این مسئله اشاره می کند که مردم بویژه زنان مخالف تصویب چنین قانونی هستند: "طرفداران قانون "ازدواج و خانواده" امیدوارند حداقل فرزندانی که "نامشروع" بدنیا آمده اند از حقوق تساوی با دیگر کودکان برخوردار شوند. ولی مخالفین از این بیم دارند که مردان با توسل به زور رضایت همسر اول را بدست آورند."

آلتین ماگاوینا دلیل این را که چرا چند همسری در میان بخشی از زنان هم طرفدارانی پیدا کرده چنین توضیح می دهد: "اغلب زنان موافق، یا خود یا یکی از خویشاوندان آنها همسر دوم و یا سوم هستند. از آن گذشته پدیده چند همسری در میان مقامات بلندپایه مملکتی نیز رواج دارد. و این مسئله سبب می شود که در افکار عمومی تاثیر بگذارد. حتی نورسلطان نظربایف رئیس جمهور کشور هم خود چند همسر دارد.

مبارزه مخالین علیه قانون "چند همسری"

سازمان های مستقل زنان در قزاقستان با قانون ازدواج و خانواده به شدت مخالفت می کنند. آلتین ماگاوینا، روزنامه نگار بر این باور است که این قانون در مجلس قزاقستان به تصویب نخواهد رسید: " هنوز مردان آسیای مرکزی تحت تاثیر افکار و ایدئولوژی زمان شوروی سابق هستند که پدیده چند همسری در آن زمان جزو مسائل تابو به شمار می رفت، از آن گذشته تعداد مردانی که مخالف این قانون هستند بیشتر از مردان طرفدار این قانونند."

اپوزسیون قزاقستان نیز همراه با سازمان های مستقل زنان، با طرح قانون "چند همسری" در پارلمان این کشور مخالفت می کند. آنها این مسئله را پایمال کردن حقوق زنان می شمارند و به آن اعتراض کرده‌اند.

طاهر شیرمحمدی