تهران- خبرگزاري كار ايران
تلاش دولت آمريكا براي ايجاد اصلاحات سياسي در كشورهاي عرب منطقه خاورميانه بي نتيجه بوده است.
دولت آمريكا معتقد است فقدان آزادي سياسي در كشورهاي عرب خاورميانه، منجر به گرايش جوانان اين كشورها به افراط گرايي و در نتيجه گسترش تروريسم در اين منطقه ميشود. پاسخ حكومتهاي عرب نيز اين است كه خطر اسلام گرايي افراطي، ناشي از سياستهاي غرب است كه باعث ميشود آنان چنين آزاديهايي را محدود كنند. اعراب نيز يا مخالف فشارهاي خارجي هستند يا خواهان ايجاد اصلاحاتي در نظام خود هستند يا اينكه از تبعات ايجاد چنين اصلاحاتي هراسانند.
اين گونه بحثها از سال گذشته يعني زماني كه "جورج بوش", رئيس جمهور آمريكا، راهبرد پيشرو آزادي را براي خاورميانه مطرح ساخت، بالا گرفته است.
بلافاصله پس از آنكه "بوش" اين طرح خود را مطرح ساخت، جزئيات طرح دولت آمريكا براي متمركز ساختن فعاليتهاي سازمانهاي بينالمللي طرفدار آزادي سياسي بر روي كليه كشورهاي خاورميانه از پاكستان گرفته تا مراكش منتشر شد. اين طرح با موانع بسياري روبرو شد. علت آنكه هم، يكي تحميلي بودن آن بود و ديگري اينكه برداشت اعراب از حمله آمريكا به عراق اين بود كه آمريكا قصد دارد دموكراسي مد نظر خود را با زور در كشورهاي منطقه پياده كند.
اما به نظر ميرسد تصميم مقامات كاخ سفيد مبني بر گسترش آزادي سياسي در خاورميانه در حد حرف باقي مانده و به مرحله عمل نرسيده است. همچنين به نظر ميرسد، تصميم دولت آمريكا براي اختصاص دادن كمكهاي مالي خود به طرح شكل گيري نظامهاي مردمي در اين منطقه به جاي حمايت مالي از دولتهاي منطقه خاورميانه گستردگي و تاثير بسيار اندكي داشته است به عنوان مثال يكي از طرحهاي اصلي آمريكا براي رسيدن به اين هدف كه از آن تحت عنوان ابتكار مشاركت در خاورميانه ياد ميشده است، در دو سال گذشته تنها صد ميليون دلار صرف گسترش آزادي سياسي در خاورميانه كرده است.
advertisement@gooya.com |
|
در نشست كشورهاي گروه هشت در ژوئن گذشته، آمريكا توانست حمايت ساير كشورهاي عضو اين گروه را با طرح حمايت از گسترش اصلاحات در خاورميانه همراه سازد. اين كشورها هم چنين در نشست تكميلي خود در 11 دسامبر در مراكش، اقدام به تصويب طرح جامعي براي اين منظور كردند. اما شواهد حاكي از آن است كه اين طرح تنها محدود به همكاريهاي نه چندان چشمگير اقتصادي خواهد شد و در آْن از اصلاحات سياسي خبري نخواهد بود.
اين تغيير موضع، حاكي از آشكار شدن واقعيت است. عراق الگوي طرح دموكراسي آمريكايي در خاورميانه است و محبوبيت كم آمريكا در خاورميانه، منجر به از دست رفتن اعتبار و وجهه اين كشور در اين منطقه شده است. در همين حين آمريكا به اين حقيقت پي برده كه حكومتهاي عرب علي رغم تمام معايب و ناكارآمديهايشان، به نظر در مبارزه با تروريسم متحدان قابل اطميناني هستند. هم چنين به نظر ميرسد، اين دولتها آرام آرام به درخواستهاي مردم خود براي ايجاد اصلاحات تن در ميدهند. در اين كشورها همچنين قدرتهاي اقتصادي تدريجا از نفوذ دولتها خارج شده و به بخش خصوصي واگذار ميشود. همچنين دراين كشورها به كمك مطبوعات آزادتر، شاهد شكل گيري اشكال ميانه روتري از اسلام گرايي هستيم. در نتيجه اين تحولات به نظر ميرسد نسل جوان كشورهاي عرب كمتر از نسلهاي پيشين خود با استبداد سياسي روبرو باشند.