با مخالفت فعالان حقوق زنان، آيين "خون بس" ثبت ملی نشد

راديو زمانه ـ آيين "خون بس" که قرار بود در فهرست ميراث ملی ايران ثبت شود پس از مخالفت‌های گسترده عليه آن در اين فهرست ثبت نشد تا تحقيقات درباره آن کامل‌تر شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، امروز چهارشنبه ۲۹ شهريورماه رحيم دادی‌نژاد، معاون ميراث فرهنگی کهگيلويه و بويراحمد گفت: "ثبت آيين «خون بس» انجام نشد چرا که اولويت ثبت با موارد ديگر بود و ما تنها پنج سهميه داشتيم اما قرار شده است که اين پرونده مجدد بررسی شود چرا که دلايل کافی برای ثبت ملی آن وجود نداشت."

قرار بود پرونده آيين "خون بس" توسط اداره کل ميراث فرهنگی استان کهگيلويه و بويراحمد به پنجمين شورای عالی ثبت آثار تاريخی که شهريورماه برگزار شد، برسد تا پس از بررسی به‌عنوان يکی از آداب و رسوم کهن اين ديار در فهرست ميراث معنوی کشور قرار بگيرد.

"خون بس" رسمی است که براساس آن وقتی در جريان يک درگيری ميان دو طايفه يا خانواده فردی به قتل می‌رسيد، به‌منظور خاتمه درگيری، يکی از دختران يا نزديکان خانواده قاتل به اجبار به عقد يکی از نزديکان مقتول درآورده می‌شد.

مخالفان اين آيين از جمله فعالان حقوق زنان و حقوق بشر ضمن "ضد زن" دانستن اين سنت می‌گويند در اکثر موارد حتی پس از برگزاری اين آيين درگيری ميان طايفه‌ها پايان نيافته است.

به‌تازگی در چهار استان فارس، کهگيلويه و بوير احمد، چهارمحال بختياری و لرستان، جلسات و رايزنی‌هايی مبنی بر ثبت ملی آيين "خون بس" در فهرست آيين‌های ملی ايران برگزار گرديد.

با اين حال رحيم دادی‌نژاد آيين "خون بس" را هم دارای "وجوه مثبت" و هم منفی دانست. وی گفت: "وجه منفی آن يعنی که دختران عشاير را به دليل اتفاقی که افتاده به اجبار به ازدواج ديگری در می‌آوردند و از طرف ديگر باعث ايجاد پيوند ازدواج و عاملی برای جلوگيری از ادامه خون‌ريزی بين طوايف و نزديک شدن آن‌ها به يکديگر می‌دانستند."

معاون ميراث فرهنگی کهگيلويه و بويراحمد افزود: "چون دلايل برای ثبت معنوی و ملی آن کافی نبود، اين اقدام را به زمان ديگری موکول کرديم."

وی در همين حال تأکيد کرد: "«خون بس» فرهنگ غلطی نيست چرا که هنوز هم برخی از قوميت‌ها آن را برای پايان دادن به اختلافات برگزار می‌کنند."

سازمان ميراث فرهنگی ايران نيز در ثبت آيين "خون بس" بود در فهرست ميراث ملی پافشاری می‌کند.

اين اقدام با مخالفت گسترده فعالان حقوق زنان روبه‌رو شد و آن‌ها با ايجاد صفحات ويژه‌ای در شبکه‌های اجتماعی از جمله فيس‌بوک و انتشار بيانيه با آن به مخالفت پرداختند.

يکی از نمونه‌های فعاليت‌های اعتراضی اين فعالان مدنی بيانيه‌ای است که امروز نزديک به ۳۰۰ تن از آنان منتشر کردند.

آنها ضمن آن‌که چنين آيينی را "غيرانسانی و ضد زن" خواندند، نوشتند: "کاش مسئولان سازمان ميراث فرهنگی پای صحبت چند تن از عروسان خون بس می‌نشستند تا از زندگی پررنج و بی‌عشق و شور آنان، که به سبب دعوای مردان ناچار به تحمل آن شده‌اند، برايشان بگويند."

آنها گفته‌اند زنی که در قبال خون به طايفه‌ای داده می شود "زندگی برده‌واری در پيش روی دارد" و "موارد افسردگی، فرار، خودکشی و خودسوزی در ميان اين زنان فراوان است."

امضاکنندگان در پايان از مسئولان خواسته‌اند "مانع ثبت ملی اين سنت غيرانسانی و ضدزن شوند و ضمن گردآوری آمار و اطلاعات لازم در مورد ميزان شيوع و پيامدهای آن، با خاطيان و قانون‌شکنان برخورد کرده و با فراهم کردن شرايط لازم، امکان شکايت و درخواست طلاق به زنان قربانی خون بس بدهد."