برق آفتابی: تحولی در روستاهای بامیان، بی بی سی

در حالی که انتقادات زیادی در مورد پروژه توزیع صفحه های آفتابی در ولایت بامیان در مرکز افغانستان مطرح شده، مردم می گویند این پروژه سهولتهایی را نصیب آنان کرده است.

استفاده از صفحه های آفتابی - که انرژی خورشیدی را به انرژی برقی تبدیل می کنند- اخیراً در افغانستان رواج گسترده ای یافته است. به ویژه در روستاهای این کشور برای روشن کردن چراغ و تلویزیون با برق صفحه نوری و باتری بیشتر رایج شده است.

یک روستایی در ولسوالی پنجاب ولایت بامیان گفت او پیش از این هرگز از نیروی برق استفاده نکرده بود، ‌اما اکنون او در خانه خود به برکت یک صفحه نوری چند ساعت در شب از این نیرو استفاده می کند.

تحول

این مرد که ابراهیم نام دارد گفت روشن کردن چراغ برقی در خانه او تحولی شمرده می شود. به گفته او این نخستین بار است که در سقف خانه او چراغ برق روشن می شود.

ابراهیم استفاده از تلویزیون و ماهواره را تحولی بزرگتر در زندگی خانواده خود می داند. او می گوید اکنون از آخرین خبرهای کشور و جهان از طریق صفحه رنگی تلویزیون خود آگاه می شود.

ابراهیم هر روز شامگاه، که از مزرعه کوچک خود به خانه بر می گردد، ‌لامپ را روشن می کند و در روشنی آن از درسهای فرزندان خود وارسی می کند.

به گفته او پیش از این در روشنی چراغ نفتی این کار بسیار دشوار بود؛ اما اکنون تا پاسی از شب با فرزندان خود بیدار می ماند و پس از اتمام تکلیف خانگی فرزندان خود به تماشای تلویزیون می پردازد.

شاه حسن موسوی، ‌یکی از مسئولان اجرایی برنامه همبستگی ملی- که صفحه های نوری از طریق این برنامه به مردم توزیع می شود- در پنجاب ‌گفت بیش از ۶۰ درصد مردم در هنگام اجرای برنامه همبستگی ملی توزیع صفحه های نوری را انتخاب کردند.

او گفت مردم از توزیع صفحات نوری راضی هستند. او استفاده از نوری در شب، ساعات کاری مردم را در خانه های آنان افزایش داده است.

آقای موسوی افزود او با خانواده هایی ملاقات کرده است که هرگز روشنی برق را ندیده بودند؛ ‌اما اکنون هم از روشنی برق استفاده می کنند و هم در خانه خود تلویزیون روشن می کنند.

اما عبدالصمد محمودی، ‌روستایی دیگر در منطقه "آهوتو" انتقادهایی را در مورد برنامه توزیع صفحات نوری به مردم مطرح کرد.

ناپایدار

به باور آقای محمودی توزیع صفحه نوری یک برنامه پایدار و زیربنایی نیست. در ضمن آقای محمودی گفت نگهداری صفحه نوری- که یک لوح شیشه ای است- در بامهای روستاییان کار دشواری است.

آقای محمودی گفت استفاده از صفحه نوری برای مردم در واقعیت گران تر از چراغ نفتی تمام می شود. او توضیح داد که استفاده از این صفحه بدون خرید یک باتری ناممکن است و این باتری، به گفته او، از ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ افغانی (واحد پول افغانستان) قیمت دارد. به گفته او این باتریها حد اکثر تا دو سال دوام می آورد.

آقای محمودی به این باور است که در برخی موارد صفحه نوری باعث تنش در روابط روستاییان شده است. به گفته او بسیاری از روستاییانی که خانه و زمین ندارند، هنگام رفتن از روستاها و انتقال صفحه نوری خود، با مخالفت اعضای شورای همبستگی ملی و افراد زمین دار مواجه می شوند.

این مشکلی است که آقای موسوی هم شاهد موارد متعدد آن در روستاهای مختلف در ولسوالی پنجاب بوده است.

پول هنگفت

ابراهیم اکبری، ولسوال پنجاب با انتقاد از مسئولان اجرایی برنامه همبستگی ملی گفت آنان مردم را تشویق کرده اند که هنگام اجرای این برنامه در روستاها خریدن صفحه نوری را انتخاب کنند.

او افزود دلیل تشویق مردم برای خرید صفحه نوری ارتباط میان این مسئولان و شرکت های فروشنده صفحه های نوری بوده است.

اما یونس باصر، رئیس اداره احیا و انکشاف دهات بامیان این موضوع را رد کرد و گفت در حال حاضر توزیع صفحات نوری از سوی وزارت احیا و انکشاف دهات ممنوع شده است.

آقای باصر دلیل ممنوعیت توزیع صفحات نوری را به میان آمدن تنشهای اجتماعی و استهلاکی بودن صفحات نوری خواند.

به گفته او اگر مردم تحت پوشش برنامه همبستگی ملی خواهان داشتن انرژی برق باشند برای آنها نیروگاههای کوچک آبی ساخته خواهد شد. او ساختن نیروگاههای کوچک آبی را از پروژه های "موفق" برنامه همبستگی ملی دانست.

دسترسی به انرژی برق در افغانستان نه تنها در روستاها بلکه در شهرها هم با دشواریهایی روبرو است.

دولت افغانستان پس از سقوط طالبان همواره به مردم وعده داده است که دسترسی به انرژی را در شهرهای این کشور افزایش می دهد؛ اما به نظر می رسد این کار دست کم در کوتاه مدت ممکن نخواهد بود.