بازگشت به گذشته، شمارش معكوس براى پرواز كاوشگر فضايى داون، صدای آلمان

شمارش معكوس براى پرواز كاوشگر فضايى داون (Dawn)، شروع شده است. مركز فضايى كيپ كاناورال در فلوريداى امريكا خود را براى پرتاب، كاوشگر فضايى داون به منظومه شمسى آماده مى كند. سفر اين كاوشگر فضايى سالها به طول خواهد كشيد.

نام كاوشگر فضايى "داون" است که ”طلوع“ يا ”فجر“ معنا می‌دهد. این عنوان در اصل برنامه اين پژوهش فضايى را نيز مشخص مى كند. سفر اين كاوشگر به آغاز و يا سپيده دمان شكل گيرى منظومه شمسى است.

ماموريت اين كاوشگر فضايى هشت سال در نظر گرفته شده است كه بطور عمده در نزديكى كمربند سنگ هاى آسمانى جريان خواهد يافت. اين كمربند اجرام آسمانى در واقع مرزى ميان قسمت داخلى و خارجى منظومه شمسى را مشخص مى كند. اين كمربند كه شامل صدها هزار سنگ آسمانى وسيارك است، باقى مانده اى از دوران شكل گيرى سيارات موجود در سيستم خورشيدى است. كاوشگر فضايي ”داون“ وظيفه دارد كه دو جرم آسمانى به نام هاى ”وستا“ Vesta و ”سرس“ Ceres را مورد پژوهش قرار دهد.

اين دو بزرگترين اجرام در اين كمربند سياركى هستند، كه در فاصله ۳۲۰ تا ۴۵۰ ميليون كيلومترى از خورشيد قرار دارند. دانشمندان اميدوارند كه با شناخت بهتر اين دو جرم آسمانى درباره پيدايش ديگر سيارات منظومه شمسى از جمله كره زمين اطلاعات دقيقترى بدست آورند.

اين كاوشگر فضايى مجهز به دو دوربين عكاسى ساخت آلمان است كه براى مشاهده ايندو سيارك از اهميت ويژه اى برخوردارند. مركز تحقيقات سيارات و انستيتو ماكس پلانك در آلمان سازنده اين دو دوربين هستند. اين براى نخستين بار است كه ناسا (سازمان هوانوردی و فضایی ملی امريكا) در يك ماموريت فضايى كه خود به تنهايى مسئوليت آن را بر عهده داشته، از وسايل و تجهيزات خارجى استفاده كرده است. دوربين هاى عكاسى مجهز به هفت فيلتر رنگى هستند كه براى تهيه نقشه از سطح ايندو سيارك و همچنين تركيب مواد تشكيل دهنده آنها به كار گرفته خواهند شد.

تاكنون به دليل شرايط نامساعد جوى و مشكلات فنى دوبار زمان پرتاپ اين كاوشگر بدون سرنشين به تعويق افتاده است. ولى متخصصان ناسا خوشبين هستند كه در روز ۲۷ سپتامبر سرانجام ماموريت كاوشگر ”داون“ شروع شود. برخى از دانشمندان ماموريت اين كاوشگر فضايى را همچون يك ماشين زمان مى دانند كه به گذشته منظومه شمسى باز مى گردد. و از گذشته اى دور اطلاعات مستندى را در اختيار اخترشناسان قرار خواهد داد.

تكامل متفاوت دو سنگ آسمانى ”وستا“ و ”سرس“ يكى از دلايل اين تحقيقات است. پيدايش ايندو كه همزمان با شكل گيرى منظومه شمسى مى باشد به ۴،۶ ميليارد سال پيش باز مى گردد. ”وستا“ با قطر ۵۲۰ كيلومتر نزديكتر به خورشيد است و به عنوان سنگ آسمانى خشك به حساب مى آيد . كاوشگر فضايى ”داون“ در سال ۲۰۱۱ به نزديكى اين سنگ آسمانى خواهد رسيد. ولى در مقابل سيارك ”سرس“ با قطر ۹۶۰ كيلومتر بزرگترين جرم در كمربند سياركى ميان مريخ و مشترى (مارس و ژوپيتر) مى باشد كه بدليل دورى از خورشيد شامل عناصر سبك و فرار نيز مى باشد. برخى از اخترشناسان بر اين باورند كه در زير پوسته اين سيارك حتا آب نيز موجود است. در سال ۲۰۱۵ كاوشگر فضايى ”داون“ بر روى مدارى بر گرد اين سيارك خواهد چرخيد. فاصله پيموده شده از سوى كاوشگر فضايى تا اين زمان بيش از۵ ميليارد كيلومتر خواهد بود.

سازندگان آلمانى درباره مشخصات فنى دوربين ها به توانايى آنها در زمينه عكس هاى سه بعدى اشاره مى كنند كه در ماموريت فضايى ديگرى به نام ”مارس اكسپرس“ از سوى كشور هاى اروپايى نيز از آن استفاده شد.

۲۰۰ سال پس از كشف ”وستا“ از سوى هاينريش اولبرز(Heinrich Olbers) ، پزشك و اخترشناس ‌آلمانى، در سال ۱۸۰۷ براى اولين بار يك كاوشگر فضايى از مدارى نزديك اين سنگ آسمانى را مورد كاوش قرار خواهد داد. پيش از اين در ماموريت هاى فضايى ديگرى از سوى امريكا و ژاپن برخى از اجرام در اين كمربند سياركى مورد مشاهده قرار گرفته بود. ”سرس“ در سال ۱۸۰۱ از سوى جوزپه پياتزى (Giuseppe Piazzi) ، كشف شد و در سال گذشته در رديف سياره هاى كوتوله رده بندى شد. دراين رده بندى جديد از سيارات كوچك، سياره سابق ”پلوتو“ و سنگ آسمانى ”اريس“ نيز جاى دارند. ولى اين دو بر خلاف سرس در دورترين مرزهاى منظومه شمسى قرار دارند.

كاوشگر فضايى ”داون“ به طول ۱،۶ متر و به وزن ۷۴۷ كيلوگرم است. و هزينه تقريبى اين پژوهش فضايى حدود ۳۰۰ ميليون دلار بر آورد مى شود.

شهرام اسلامی (رادیو دویچه وله)