شنبه 18 آذر 1385   صفحه اول | درباره ما | گویا


بخوانید!
پرخواننده ترین ها

روابط جنسی و اسب تروآ، از ايدز تا سقط جنين، حميدرضا شيرمحمدی

حميدرضا شيرمحمدی
در اين نوشته در پی آنيم تا نشان دهيم حاملگی ناخواسته و سقط جنين از يکطرف و بيماری های مسری مقاربتی چون ايدز از طرف ديگر از معضلات قابل توجه بشر امروزند. امروزه نظر بر اين است که حل اين مشکلات تنها به توسط موعظه های اخلاقی برای اجتناب از روابط جنسی نامشروع امکان پذير نيست و ترويج و اشاعه دانش و مهارت های استفاده از مواد ضدبارداری نقش بسيار موثری در کاهش تلفات و هزينه های جبران ناپذير ناشی از سقط جنين و ايدز خواهد داشت.

تبليغات خبرنامه گويا

advertisement@gooya.com 




www.novin-jensi.com
hr.shirmohammadi@gmail.com

چندی پيش وقتی معلوم شد خانم Keisha Castle-Hughes بازيگر ۱۶ ساله با استعداد نقش مريم باکره در فيلم Nativity (اين بار نه از روح القدس که) از دوست پسر ۱۹ ساله خود حامله شد جهان و واتيکان که خود را برای جلسه افتتاحيه فيلم آماده ميکرد در بهت و حيرت فرو رفتند بطوريکه شخص پاپ مجبور شد از شرکت در اين مراسم خودداری کند. کارگردان فيلم به شوخی در باره او ميگويد: به هرحال او دو تا از سه نقطه نظر واتيکان در اين باره را رعايت کرده است: "هم ضدحاملگی استفاده نکرده و هم بچه را ننداخته است!". اما پشت اين طنز تلخ سوال مهم بدون جوابی خودنمايی ميکند که يافتن پاسخ برای آن کمی دشوار می نمايد. آيا حتی فرو رفتن در نقش مقدس و معنوی مريم باکره هم نتوانسته مانع از روابط جنسی (کنترل نشده) و در نهايت حاملگی ناخواسته در يک نوجوان ۱۶ ساله شود؟چرا؟
روابط جنسی کنترل نشده يکی از مهمترين معضلات امروزی جهان محسوب ميشود که گسترش ايدز (در کنار ديگر بيماری های آميزشی) و حاملگی ناخواسته و سقط جنين از بارزترين عوارض آن محسوب ميشود. يکی از مسائل بسيار قابل توجه در برخورد با اين دو موضوع، سردرگمی و تعارض حل ناشدنی است که سردمداران حکومت و سياست جهانی در نحوه برخورد و پيشگيری از آن داشته اند. نگاه اجمالی به آمار ايدز و سقط جنين در ايران و جهان ميتواند دورنمای محدودی از قله کوه يخی را آشکار کند که قسمت قابل توجهی از آن هنوز بر ما پنهان مانده است.

آمار ايدز در ايران و جهان
بنا به آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۴ ميلادی حدود ۴۰ ميليون انسان مبتلا به ويروس ايدز وجود داشته است که ۵ ميليون از آنان در يک سال قبل به آن مبتلا شده اند و قسمت اعظم آنان را ساکنان جنوب قاره آفريقا (مثل آفريقای جنوبی) و جنوب و جنوب شرقی آسيا (مانند هند) تشکيل ميدهند. تخمين زده ميشود که از ابتدای بروز اين بيماری در ۲۵ سال پيش تاکنون حدود ۳۱ ميليون انسان در نتيجه ابتلا به ايدز جان باخته اند. از کل تعداد مبتلايان به ويروس HIV، حدود ۱۷ ميليون را زنان، حدود ۲۰ ميليون را مردان و حدود ۳ ميليون را نيز کودکان تشکيل ميدهند. حدود ۹۰ درصد از اين مبتلايان فاقد دسترسی به امکانات مناسب درمان ضدويروس ايدز هستند.
در ايران نيز از سال ۱۳۶۶ (که با گزارش اولين مورد ابتلا به ويروس HIV در يک کودک ۶ ساله مبتلا به هموفيلی) توجه وزارت بهداشت به حضور ايدز در ايران جمع شد آمار آلودگی به ويروس و بيماری ايدز همواره سير صعودی داشته است. سال ۱۳۸۴ با ثبت رسمی حدود ۳۰۸۷ فرد جديد مبتلا به ايدز رکور دار تعداد موارد جديد رسمی مبتلا به ايدز در ايران بوده است.
طبق آمار ارائه شده از سوی مسئولين وزارت بهداشت و درمان ايران تعداد کل مبتلايان شناخته شده به ويروس ايدز از حدود ۳ هزار نفر در سال ۷۹ به حدود ۶ هزار نفر در سال ۸۲ و حدود ۱۴ هزار نفر در سال ۸۵ رسيده که نشان ميدهد شيوع آلودگی با سرعت تقريبی بيش از ۲ برابر در هر سه سال رو به افزايش است. اين در حالی است که تخمين ها و آمارهای غير رسمی از حضور حداقل ۷۰ هزار فرد مبتلا به ايدز در ايران خبر ميدهد که استانهای تهران و کرمانشاه و فارس بيشترين درصد آن را بخود اختصاص داده اند. تخمين زده ميشود که هزينه درمان هر فرد مبتلا به ايدز در ايران حدود ۶۰۰-۵۰۰ هزارتومان در ماه باشد. از نکات قابل توجه در آمار مبتلايان به ايدز اين است که با وجوديکه حدود ۸۰ درصد از کل ابتلا به ويروس HIV در دنيا از راه روابط جنسی کنترل نشده (همجنس يا غيرهمجنس) بوده است، اين آمار در ايران بنا به اظهار نظر دکتر مهدی گويا – رئيس مرکز مديريت بيماری های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی – چيزی حدود ۷.۴ درصد بوده است ( ۶۴ درصد از طريق سرنگ مشترک آلوده، ۱.۸ درصد از راه فراورده های خونی آلوده، ۰.۵ درصد از مادر به جنين و ۲۵.۸ درصد از راه های ناشناخته)، چيزی که شک و شبهه شديد خود مسئولين به درستی اين آمار را برانگيخته است. حتی بر فرض اضافه کردن آمار موارد ناشناخته به گروه مبتلايان ناشی از روابط جنسی کنترل نشده باز هم اين آمار (حدود ۳۶ درصد) با آمارهای مشابه از نقاط ديگر دنيا متفاوت است. اين بدان معناست که به علل مختلف ما هنوز اطلاعات درستی در مورد آمار واقعی آلودگی ناشی از روابط جنسی کنترل نشده نداريم. همينطور بنا بر آمار رسمی تنها ۵.۵ درصد از آمار رسمی ثبت شده مراجعان مبتلا به ويروس ايدز مربوط به زنان بوده است که باز با آمار واقعی جهانی بسيار فاصله دارد. حقيقت اين است که در ايران ثبت آمار آلودگی عمدتاً از طريق کلينيک های ترک اعتياد و معتادان زندانی در زندانهای کشور مانند زندان قزلحصار يا معتادان ولگرد خيابانی بدست آمده است و تعداد مبتلايان مربوط به قشرهای مختلف اجتماع به دلايل مختلف در اين آمارها لحاظ نشده است. بعبارت ديگر سازمانهای رسمی فاقد برنامه ريزی و ساز و کارهای لازم برای تشويق مبتلايان به مراجعه به کلينيک ها و آزمايشگاه های تشخيص ويروس ايدز در ايران بوده اند.

آمار سقط جنين در ايران و جهان
بنا به آمار رسمی منتشر شده از سوی انستيتو Alan Guttmacher در آمريکا از سال ۱(۹۷۳ که با تصويب ديوان عالی ايالات متحده اجازه سقط بدون اخذ مجوز از دادگاه به زنان داده شد) حدود ۴۵ ميليون مورد رسمی سقط به ثبت رسيده است و گمان بر اين است که ساليانه حدود ۱۴۰۰،۰۰۰ هزار مورد سقط در ايالات متحده اتفاق می افتد. بالاترين آمار مربوط به گروه خانمهای ۲۴-۲۰ ساله (۳۲ درصد) است. حدود ۸۰ درصد از سقط ها مربوط به زنان ازدواج نکرده بوده است و ۴۶ درصد از آنان حداقل دارای سابقه يک سقط قبلی بوده اند.
مطابق آمار رسمی ارائه شده از سوی Chief Medical Officers of England and Wales در انگلستان و ولز حدود ۱۸۵،۴۰۰ مورد سقط جنين در سال ۲۰۰۴ ميلادی گزارش شده است که بيشترين آن مربوط به زنان ۱۹-۱۸ ساله بوده است. ۸۸ درصد سقط ها زير ۱۳ هفتگی رخ داده و فقط ۲۰ درصد از آنها به دلايل پزشکی صورت گرفته است.
آنچه مسلم است اين است که بعلت قانونی بودن سقط در اين کشورها عوارض بيشتر محدود به صدمات روحی تحمل شده از سوی زنان است و هزينه های مربوط به سقط جنين است. هرچند جمع آوری آمار قابل قبول در مورد حاملگی های ناخواسته و سقط جنين با مشکلات بی شماری همراه بوده است، طبق محاسبات موسسه Guttmacher در ۱۹۹۵ ميلادی حدود ۴۶ ميليون مورد (تقريبا برابر با ۳،۵ درصد از کل جمعيت زنان) سقط اجباری اتفاق افتاده که ۲۰ ميليون آن بصورت غيرقانونی بوده است. در اين ميان سهم اروپای شرقی با حدود ۹درصد و اروپای غربی با ۱،۱ درصد از کل جمعيت زنان بيشتر و کمتر از بقيه تخمين زده شده است. در ميان کشورهايی که سقط جنين بصورت قانونی انجام ميشده است ويتنام با ۸.۳ درصد و بلژيک با ۱ درصد از کل جمعيت زنان بيشترين و کمترين سهم را بخود اختصاص داده بودند.
نکته جالب توجه اين است که ميزان سقط جنين در کشورهای دارای محدوديت های قانونی از کشورهايی که در آنها سقط جنين قانونی است کمتر نبوده است اما ميزان مرگ و مير و عوارض ناشی از اقدامات غير بهداشتی افراد غيرمسئول بسيار بالاتر بوده است. گمان بر اين است که حدود يک چهارم از کل حاملگی ها در دنيا بصورت ناخواسته اتفاق می افتد. در کشورهای پيشرفته حاملگی های ناخواسته حدود ۵۰ درصد از کل حاملگی ها را تشکيل ميده و ۳۶ درصد از کل حاملگی ها منجر به سقط ميشود. در کشورهای جهان سوم اين آمار به ترتيب ۳۶ و ۲۰ درصد از کل حاملگی هاست (چرا که خانواده ها خواستار تعداد بچه بيشتری هستند). سهم آسيا از کل سفط جنين های جهان حدود۶۰ درصد است. رومانيا، کوبا، ويتنام و در وحله بعد شيلی و پرو از کشورهای با بالاترين شيوع سقط جنين در جهان هستند. روی هم رفته در جهان به ازای هر يک زن (در هر طول عمر) يک مورد سقط جنين اتفاق می افتد. مطابق اين بررسی پايين بودن ميزان سقط جنين بيشتر ناشی از گسترش و ترويج استفاده از مواد ضدبارداری بوده است و محدوديت های قانونی تأثيری در کاهش سقط جنين نداشته است.
مطابق آمار بهداشت جهانی در سال ۲۰۰ ساليانه حدود ۶۸ هزار زن در اثر عوارض ناشی از سقط جنين غيربهداشتی فوت ميکنند. تقريبا تمام اين نوع سقط جنين در کشورهای جهان سوم اتفاق می افتد که برابر با ۲۰ ميليون مورد (يکی به ازای هر ۹ مورد حاملگی) است. همچنين پيش بينی شده است تا حدود ۸ ميليون زن از عوارض اين گونه اعمال مانند عفونت، خون ريزی و پارگی احشای داخلی رنج می برند.
در ايران بر اساس آمار اعلام شده از سوی دکتر شهاب الدين صدر در سال ۱۳۸۴ برای ۱۱۱۱ زن به دلايل پزشکی مجوز سقط جنين قانونی صادر شده است. رئيس اداره (سلامت خانواده و) جمعيت وزارت بهداشت طی خبری که در مردادماه ۱۳۸۵ منتشر شد اعلام کرد که از حدود ۱۲۰۰،۰۰۰ بارداری زنان در ايران، سالانه حدود ۳۰۰ هزار بارداری ناخواسته (نزديک به يک سوم از آنها) رخ ميدهد که نزديک به يک سوم آنها (حدود ۹۰هزار در سال) به سقط جنين منجر ميشود. مطابق اين آمار در ايران تنها حدود ۱ درصد از کل سقط ها در شرابط قانونی و کاملا بهداشتی صورت ميگيرد.

تجربه جهان در بررسی عوامل موثر بر کنترل روابط جنسی
گزارش اخير منتشر شده در American Journal of Public Health بر اساس مطالعه مشترک دانشگاه کلمبيا در نيويورک و انستيتو Guttmacher نشان داده است که ميزان حاملگی های ناخواسته در سنين ۱۹-۱۵ سال در آمريکا از سال ۱۹۹۵ ميلادی به اين طرف کاهش داشته است که حدود ۸۶ درصد از آن ناشی از توسعه فرهنگ استفاده از کاندوم در زنانی است که حاضر به خودداری از روابط جنسی نبوده اند. ميزان حاملگی در گروه سنی ۱۹-۱۵ سال در دهه ۱۹۹۰ (۲۰۰۰-۱۹۹۰ ميلادی) حدود ۲۷ درصد کاهش داشته است. تنها ۱۴ درصد از اين افت در نتيجه تمايل بيشتر دختران به خودداری از رابطه جنسی بوده است.
سياست دولت از زمان روی کار آمدن دولت بوش همواره تأکيد بر موعظه جوانان به خودداری از رابطه جنسی بجای توسعه استفاده از مواد ضدبارداری است. بودجه ۲۷۰ ميليون دلاری داخل آمريکا تنها به کلاسها و گروه هايی اختصاص داده ميشود که جوانان را فقط به خودداری از رابطه جنسی دعوت کنند و حق تشويق آنها به استفاده از روشهای مختلف ضدبارداری را ندارند. خانم اسکارلت جانسون (بازيگر سينما) اعتقاد دارد "اگر قرار بود آمريکا کاملا به راهی که جورج بوش خواسته بود می رفت الان هر آمريکايی حداقل بايد ۶ بچه داشته باشه" . برعکس دولت بريتانيا سياست متفاوتی در اين مورد داشته است. Gill Frances مدير گروه دولتی Independent Advisory Group on Teenage Pregnancy با صحه گذاشتن بر نتيجه اين بررسی ميگويد: اين نشون ميده که ما با توسعه اطلاعات و فرهنگ استفاده از مواد ضدبارداری بهترين کار رو برای کاهش حاملگی های ناخواسته در نوجوونها انجام ميديم. نصيحت کردن به جوونها برای اينکه دور و ور سکس نگرديد دردی رو دوا نميکنه و نتيجه اين بررسی هم همين رو نشون ميده." با اينحال بر اساس همين بودجه ۵۵۰ ميليون کاندوم بصورت رابگان در اختيار مردم و ديگر کشورهای جهان سوم گذاشته شده است. و در يک چرخش ۱۸۰ درجه، جورج بوش اخيرا طی يک سخنرانی در پنسيلوانيا از کاندوم بعنوان موثرترين سلاح در مقابله با ايدز نام برد.

فشارها و تعارضات فرهنگی و اجتماعی
يکی از مهمترين عوامل موثر در روابط جنسی کنترل نشده تعارضات و فشارهای فرهنگی مانع در اين زمينه است. همراه داشتن کاندوم يا قرصهای ضدحاملگی در کيف يک خانم (بخصوص اگر ازدواج نکرده باشد) از نظر ديگران با انگ ها و اشارات ناراحت کننده ای همراه خواهد بود. پيشنهاد بکار بردن کاندوم از سوی هريک از طرفين يک رابطه با احتياطات زيادی همراه است و هميشه بيم آن ميرود که ديگری اين کار را نوعی توهين بخود تلقی کند. يکی از آقايان هنگامی که در مورد رابطه جنسی اخيرش با يک زن مطلقه صحبت ميکرد توضيح داد که هنگام معاشقه وقتی خواست از کاندوم استفاده کند آن زن وی را با خشم نگاه کرد و با عصبانيت با اشاره به کاندوم سوال کرد: آيا فکر ميکنی من هم از همان زنان خيابانی هستم؟ الگوی يک دختر خانم "نجيب "در آيينه ذهنی زنان و مردان دختری است که هيچگونه سابقه تماس جنسی ندارد و بايد اين را در نحوه معاشقه و نزديکی خود نشان دهد. اين امر در تعارض کامل با دانش و مهارت استفاده از کاندوم يا ديگر روشهای ضدبارداری است. تقريبا تعداد قابل توجهی از دختران با وجود احتمال معاشقه و نزديکی در تماس های غيررسمی خود بصورت ناخودآگاه از همراه بردن هرگونه وسيله بهداشتی مانند کاندوم يا قرصهای ضدبارداری خودداری ميکنند. در واقع همراه داشتن اين وسايل به معنی پذيرش آگاهانه تجربه و تمايل به رابطه جنسی است که با احساس گناه و تشويش شديدی همراه خواهد بود. به همين ترتيب همين شخص ممکن است نتواند آزادنه با اشخاص مطلع در اين زمينه صحبت کند. اين کار به معنی اقرار ضمنی به داشتن چنين روابطی است که با احتمال ملامت های کلامی و يا ديگر برخوردهای ناخوشايند همراه است. بدين ترتيب بنظر می رسد بدون حل اين تعارضات – حتی با در اختيار گذاردن کاندوم های رايگان در سطح مراکز بهداشتی- امکان کنترل مناسب روابط جنسی وجود نخواهد داشت.
نبود ارتباط کلامی مناسب با والدين از ديگر نشانه های حضور تعارضات درونی در اين موارد است. در يک نظرسنجی که توسط بی بی سی از جوانان صورت گرفت مشخص شد حدود ۷۶ درصد از آنها امکان گفتگو با پدر و مادر خود در مورد رابطه جنسی را نداشتند (اين در حالی است که ۴۱ درصد از والدين تصور ميکردند که از اين نظر آمادگی کامل برای گفتگو با بچه های خود را دارند). نتيجه يک بررسی ديگر که در آگوست سال ۲۰۰۲ ميلادی توسط بی بی سی منتشر شد حاکی از آن بود که نوجوانانی که خيلی راحت ميتوانند با والدين شان در مورد رابطه جنسی حرف بزنند احتمالاً
• در سنين بالاتر اقدام به رابطه جنسی ميکنند،
• با جفت های کمتری رابطه دارند
• و از ماده ضدبارداری مناسبی برای کنترل احتمال بارداری يا سرايت بيماری های آميزشی استفاده ميکنند.
بر خلاف تصور بعضی گفتگو در مورد مسائل جنسی لزوماً باعث "باز شدن روی بچه ها" و يا تشويق آنها به شروع سکس نميشود. مثلاً در هلند که طبق يک بررسی ۵۸ درصد از نوجوانان اظهار کرده اند که برای گفتگو درباره مسائل جنسی مشکلی ندارند، سن اولين رابطه جنسی بطور متوسط يک سال بيش از نوجوانان در انگلستان است.

[ادامه مطلب را از اينجا دنبال کنيد]





















Copyright: gooya.com 2016