حسين شريعتمداري و واقعيت «واقعيت مجازي»، دنا رباطي، شهروند

از اين ستون تا تو

donna@shahrvand.com
drobati@yahoo.com

سلام
نزديك به دو هفته پيش «حسين شريعتمداري» سردبير روزنامه كيهان مقاله اي تحت عنوان «خانه عنكبوت» نوشت و طي آن بسياري از روزنامه نگاران داخل و خارج كشور را عامل سازمان «سيا» خواند.
وي در اين مقاله دگرانديشان ــ از نظر وي دشمنان ــ مورد اشاره خود را با نام كامل مثل «ابراهيم نبوي» و نيمه كامل مثل «ژيلا ب» مورد خطاب قرار داد و براي ادعاهاي خود مبني بر خودفروش بودن اين افراد هيچ مدركي ــ اعم از معتبر يا غيرمعتبر ــ ارائه نداد و بدنه مقاله ايشان هم خالي از يك تحليل قرص و محكم از آن دست كه خواننده را حداقل براي مدت چند ثانيه اي به فكر فرو برد، بود.

مقاله به لحاظ ساختاري داراي تمهيدات فكر شده اي بود، ولي متاسفانه آنچه درون اين ساختار ريخته بود، آنقدر خطرناك و غيرفرهنگي بود كه ارزش هاي ساختاري آن را عملاً در نگاه خواننده به صفر مي رساند. شريعتمداري در اين مقاله هم حرف تازه و متفاوتي ارائه نداد. وي همچون تمام اين سالها خود و كمپ خود را بر حق و دگرانديش را دشمن و سفيه خواند.

و اما اين تمهيدات ساختاري شامل نام «عنكبوت» كه از قرآن گرفته بود كه با اضافه كردن «خانه» به اول آن ــ خانه عنكبوت ــ و قرار دادن آن در پيشاني مقاله به قصد رد كردن افرادي كه در دنياي «واقعيت هاي مجازي» و يا سايبر با استفاده از «وب» يا «تار» كه عنكبوت با آن خانه خود را مي سازد و از آنجا كه «خانه عنكبوت» مقاوم و پايدار نيست، به طور بينامتني مي خواهد اين مفهوم را القاء كند كه خانه، انديشه و... اين افراد هم مثل خانه عنكبوت ناپايدار و لرزان است.

به باور من شريعتمداري براي پيشبرد نيتش (مخالفت با دگرانديش) كه از چه ساختاري در نهايت استفاده كند، انديشه كرده بود و به خاطر همين شهامتش براي نزديكي به انديشه، اميدوارم بتواند در آينده مقالات مستدلي را قلمي كند.

واقعيت هاي مجازي
به نظر مي رسد آنچه كه حسين شريعتمداري در مقاله اش به طور اصولي از آن بي بهره است همانا دنياي متفاوت امروزي ست كه با متر و اندازه هاي جديدي بايد وسعت و عمق آن را پيمود و براي اين امر ابتدا بايد به ضرورت درك شرايط واقعي دوران رسيد تا بتوان آن را ديد. شريعتمداري در مقاله اش نشان مي دهد كه از اين مسئله دور است و به من خواننده اين نكته را القاء مي كند كه سردبير كيهان چقدر آرزو مي كند كه كاش اينترنتي وجود نداشت و يا كاش باد سهمگيني بوزد و اين «خانه عنكبوت» ويران شود. سردبير كيهان هنوز از درك اين مهم به دور است كه «واقعيت مجازي» كه هر دم در حال گسترش بيشتر و بيشتر است واقعيت اين دوران است.
شريعتمداري از وجود اين همه وب لاگ و اين همه سايت هاي اينترنتي ايراني به اين نتيجه نمي رسد كه چرا ظرف اين مدت كوتاه ايرانيان از اين طريق اين همه تبادل اطلاعات و گفت و شنيد مي كنند؟ شريعتمداري از وجود اين همه ارتباط اينترنتي به اين نتيجه نمي رسد كه مگر پيش از اين ما زبان اين مردم را بريده بوديم كه حالا از طريق «خانه عنكبوت» اين قدر تشنه گفت و شنيد و تبادل افكارند؟ اگر اين مي بود «خانه عنكبوت» را اينگونه نمي ديد و آن را آنگونه نمي نوشت.
شريعتمداري، حتي اگر در ذهن خودش دست به مقايسه تاريخي مي زد كه طي آن شرايط ديروزي ايران و چگونگي به وجود آمدن «روزنامه» را مرور مي كرد، شايد در اين موضع قرار نمي گرفت، چرا كه اگر شريعتمداري هاي ديروز مي توانستند آرا و نظرات خود را پيش ببرند، امروز حسين شريعتمداري سردبير روزنامه كيهان نبود. متاسفانه كساني مثل حسين شريعتمداري از آنجا كه تمايلي به تفكر ريشه اي در باب مسائل اجتماعي ندارند نهايتاً فقط تن به تعويض پوشش ظاهري مي دهند تا طرح هاي ديگرگونه تر در تفكر؛ و اگر جز اين بود او در دنياي «خانه عنكبوت» هماني را تكرار نمي كرد كه طي سالها در روزنامه كيهان تكرار كرده است.

آنچه مسلم است در دنياي «واقعيت هاي مجازي» واقعيت زمان ما نهفته است كه با آن مي توانيم در زمينه هاي زيادي به اثبات و يا به شك برسيم و همه اينها واقعي اند. و اما آقاي شريعتمداري آنچه كه مجازي و غيرواقعي است «خانه عنكبوتي» است كه در آن آيت اله مشكيني مدعي است با «امام زمان» ارتباط برقرار مي كند.